داکت اسپلیت چگونه کار می کند ؟ بررسی ساختار ، طرز کار و اجزای آن
برای اینکه بدانید داکت اسپلیت چگونه کار می کند و ساختار و طرز کار آن دقیقا به چه نحوی است، ابتدا باید با اجزای آن آشنا شوید. ۳ بخش اصلی آن عبارتند از یونیت نصب شده در بیرون ساختمان (یونیت خارجی)، یونیت نصب شده در داخل ساختمان (یونیت داخلی) و لوله های مسی بین آنها که در ادامه همه آنها را جزء به جزء بررسی خواهیم نمود.
اجزای داکت اسپلیت کانالی
در صورت آشنایی با اینکه داکت اسپلیت چگونه کار می کند و شناخت اجزا و نحوه عملکرد آن ، می توان در مورد مقایسه آنها با سایر سیستم ها و انتخاب مناسب ترین سیستم سرمایشی و گرمایشی تصمیمی درست گرفت. ما در این متن طرز کار داکت اسپلیت را بررسی می کنیم و در نهایت به مزایا و معایب آن پی می بریم.
مهمترین اجزای داکت اسپلیت و ساختار آن در تصویر زیر نشان داده شده است.
مهمترین اجزای داکت اسپلیت عبارتند از :
۱ . یونیت خارجی (کندانسور) که در بیرون از ساختمان و در فضایی آزاد نصب می شود.
۲ . یونیت داخلی (اواپراتور) که در داخل ساختمان و زیر سقف کاذب (یا ورودی راهروها) نصب می گردد.
۳ . لوله کشی مسی حاوی مبرد و متصل کننده یونیت کندانسور و اواپراتور به هم
۴ . کانال های چهار گوش یا گرد منتقل کننده هوا از یونیت داخلی (اواپراتور) به اتاق ها و سالن ها
کانال گرد :
کانال چهارگوش فلزی :
۵ . دریچه های ورود هوا به هر اتاق یا سالن
۶ . ترموستات دیواری برای تنظیم دما ، سرعت کارکرد فن یونیت داخلی و کنترل سایر حالت های کاری دستگاه
۷ . یک دمپر برقی قبل از هر دریچه و درون هر کانال (به عنوان آپشن)
اجزای داکت اسپلیت به این ۷ مورد ختم نمی شود و کندانسور و اواپراتور آن دارای اجزای داخلی نیز هستند.
اجزای یونیت خارجی (کندانسور) شامل :
۱ . کمپرسور اسکرال یا روتاری و الکتروموتور متصل به آن
۲ . کویل (لوله های مسی پره دار) کندانسور به شکل هوا خنک و دارای فن و الکتروموتور
۳ . شیر منبسط کننده جریان مبرد
۴ . شیر چهار طرفه برای معکوس کردن حالت سرمایش و گرمایش
اجزای یونیت داخلی (اواپراتور) شامل :
۱ . کویل اواپراتور و حاوی مبرد
۲ . فن و الکتروموتور
۳ . تجهیزات تخلیه کننده آب مایع (بخار آب تبدیل شده به مایع در اثر رطوبت گیری از هوا)
۴ . فیلتر
داکت اسپلیت چگونه کار می کند ؟
برای پاسخ به این سوال که داکت اسپلیت چگونه کار می کند می توان گفت که طرز کار داکت اسپلیت بسیار شبیه کولر گازی (اسپلیت) است و تنها تفاوت آنها در این است که به جای پنل دیواری داخل ساختمان (یا همان اواپراتور) از یک اواپراتور (یونیت داخلی) زیر سقفی بزرگتر استفاده شده است که هوای ورودی به ساختمان در یونیت داخلی فیلتر شده و پس از کاهش یا افزایش دمای آن ، از طریق چندین کانال به اتاق ها و سالن ها راه می یابد. کندانسور (یونیت خارجی) نیز در ابعاد بزرگتری ساخته شده تا پاسخگوی سرمایش و گرمایش این حجم از هوا باشد. بنابرین طرز کار داکت اسپلیت عینا مشابه اسپلیت است و تمامی اتاق ها و سالن های متصل به یک یونیت داخلی (اواپراتور) با دمای یکسان کار خواهند کرد و با هم روشن و خاموش می شوند. منظور از اینکه با هم روشن و خاموش می شوند این است که هوای خروجی مطبوع از آن با کانال به همه اتاق ها راه پیدا می کند و همه جا با یک دمای یکسان تهویه می شود.
طرز کار داکت اسپلیت در حالت سرمایش و گرمایش
۱ . سرمایش
طرز کار داکت اسپلیت در حالت سرمایش به این شکل است که مبرد توسط کمپرسور موجود در یونیت خارجی به سمت یونیت داخلی (اواپراتور) با لوله کشی مسی ارسال شده و وقتی وارد کویل (لوله های پر پیچ و خم) اواپراتور در زیر سقف کاذب می شود، با هوای دمیده شده توسط فن تبادل حرارتی انجام داده و دمای هوا را کاهش می دهد. هوا ضمن سرد شدن از فیلتر نیز عبور کرده و آلودگی ها از آن گرفته می شود. در ضمن هوا وقتی با سطح سرد کویل برخورد می کند، بخار آب موجود در هوا به شکل قطرات آب در می آید (تقطیر) و از رطوبت هوا کاسته می شود. به طور کلی ساختار داکت اسپلیت ها در سرمایش بسیار نزدیک به ساختار اسپلیت ها است. (فقط با این تفاوت که در داکت اسپلیت ها، هوای خنک با کانال به همه جا فرستاده می شود)
۲ . گرمایش
همانند کولر گازی، داکت اسپلیت نیز می تواند برای گرمایش مورد استفاده قرار بگیرد ولی همانطور که استفاده از اسپلیت برای گرمایش به علت مصرف برق صرفه اقتصادی ندارد (به جز نواحی گرمسیری ایران که زمستان های خیلی سردی ندارند)، بهتر است که برای گرمایش داکت اسپلیت (در نواحی سرد و نیمه سرد ایران) نیز چاره ای اندیشیده شود. معمولا طرز کار داکت اسپلیت در حالت گرمایشی به این شکل است که یک کویل مخصوص آبگرم به اواپراتور (یونیت داخلی) آن افزوده شود و در زمستان آبگرم ارسالی از طرف پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه در آن جریان یافته و فن با دمیدن هوا، هوای گرم را از طریق کانال ها در اتاق ها و سالن ها توزیع می کند. بنابرین در زمستان ، یونیت خارجی داکت اسپلیت خاموش شده و فقط فن یونیت داخلی کار می کند تا هوا را از اطراف کویل داغ (داغ شده توسط آبگرم)، عبور دهد و دمای هوا را افزایش دهد.
بنابرین به اجزای داکت اسپلیت یک کویل آبگرم هم افزوده می شود. ساختار داکت اسپلیت ها از این نظر به ۲ دسته با و بدون کویل آبگرم تقسیم بندی می شود.
استفاده از دمپر برقی در کانال ها
اگر بخواهیم در این سیستم ، کنترل دما و جریان هوای هر اتاق یا سالن مجزا از سایر اتاق ها باشد باید قبل از دریچه خروجی هوا و درون هر شاخه از کانال ، از یک دمپر برقی استفاده کنیم. دمپر برقی یک ساختار گرد به همراه تیغه باز و بست شونده دارد که هم به صورت دستی (با اهرم) و هم به صورت اتوماتیک (با الکتروموتور) مسیر عبور هوا از هر کانال را باز و بست کرده تا دبی یا حجم هوای ورودی به هر اتاق تغییر کند. هر دمپر برقی با یک ترموستات (حسگر) نصب شده درون اتاق ، کنترل می گردد و متناسب با نیاز درخواستی از سوی کاربر ، مسیر عبور هوا را به اندازه ای باز می کند تا دمای اتاق به دمای مورد نظر کاربر برسد. ساختار داکت اسپلیت ها از نظر اجرا به ۲ دسته با و بدون دمپر برقی تقسیم بندی می شود و این مورد به صورت آپشن می تواند به اجزای داکت اسپلیت ها افزوده شود.
دقت شود که دمای هوای خروجی از اواپراتور در همه کانال ها و اتاق ها یکسان است و دمپر فقط مقدار هوا را تغییر می دهد تا در نهایت منجر به کاهش یا افزایش دمای هر اتاق به صورت مجزا شود. به ازای هر اتاق یا هر قسمت از ساختمان به یک دمپر نیاز است که در نهایت هزینه آنها به مجموع قیمت داکت اسپلیت افزوده می شود.
بدین ترتیب با نحوه عملکرد داکت اسپلیت به صورت کلی آشنا شدیم.
این دستگاه هایی که به ساختار آنها اشاره کردیم (اسپلیت کانالی و مینی چیلر) تقریبا با یک اصول مشترک (همانند کولرهای گازی) کار می کنند و توسط کمپرسور و مبرد (گاز فرئون) عمل سرمایش را انجام می دهند. نوع دیگری از دستگاه های سرمایشی گرمایشی وجود دارد که همانند کولر آبی با پاشش آب در مسیر هوا عمل سرمایش را انجام می دهد و برای گرمایش هم دارای کویل آبگرم است که به آن دستگاه زنت گفته می شود که قیمتی به مراتب کمتر از دو سیستم ذکر شده دارد که برای آشنایی بیشتر با این محصول مقاله دستگاه زنت را مطالعه بفرمایید.
